Prezes UOKiK powinien być w toku postępowania i przy wydawaniu decyzji rzecznikiem tego interesu, ponieważ wynika to z jego zadań w strukturze administracji publicznej. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów ma zastosowanie, jeżeli zagrożony lub naruszony został interes publiczny, polegający na zapewnieniu właściwych warunków funkcjonowania rynku, bo tylko w warunkach niezakłóconej konkurencji przedsiębiorcy mają gwarancję realizacji konstytucyjnej wolności gospodarczej i ochrony swoich praw, której istotą jest współzawodnictwo przedsiębiorców w celu uzyskania przewagi na rynku umożliwiającej uzyskanie maksymalnych korzyści ekonomicznych ze sprzedaży towarów i usług oraz maksymalne zaspokojenie potrzeb konsumentów przy jak najniższej cenie.
Ponadto, praktyki ograniczające konkurencję muszą ujawnić się na tzw. „rynku właściwym”, czyli rynku „towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji” (w rozumieniu art. 4 pkt 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów), przy czym przez „towary” ustawa rozumie także usługi (art. 4 pkt 7 ustawy).
Stawiając przedsiębiorcy zarzut nadużywania pozycji dominującej, należy na potrzeby oceny konkretnej sprawy określić rynek właściwy. Rynek właściwy należy natomiast rozpatrywać w dwóch ujęciach: produktowym i geograficznym.
Rynek właściwy produktowo odnosi się do wszystkich towarów (usług) jednego rodzaju, które ze względu na swoje szczególne właściwości odróżniają się od innych towarów (usług) w taki sposób, że nie istnieje możliwość dowolnej ich zamiany. Rynek właściwy produktowo obejmuje więc wszystkie towary (usługi), które służą zaspokajaniu tych samych potrzeb nabywców, mają zbliżone właściwości, podobne ceny i reprezentują podobny poziom jakości.
Natomiast wyznaczenie geograficznego aspektu rynku właściwego oznacza zidentyfikowanie obszaru, na którym panują zbliżone dla wszystkich konkurentów warunki konkurencji dotyczące danego towaru (usługi) i jego (jej) substytutów, czyli warunki konkurencji są dostatecznie jednorodne – i który można odróżnić od obszarów sąsiadujących.
Samo posiadanie przez przedsiębiorcę pozycji dominującej na rynku właściwym nie stanowi naruszenia prawa. Ustawa zakazuje nadużywania pozycji dominującej, które może polegać m.in. na przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji (art. 9 ust. 1, art. 9 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).
Powołane przepisy zakazują przedsiębiorcom posiadającym pozycję dominującą na rynku stwarzania barier dla powstania bądź rozwoju konkurencji. Ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez pojęcie „konkurencja”. Zgodnie z doktryną, konkurencję należy rozumieć jako mechanizm (proces) regulujący zachowania rynkowe przedsiębiorców, prowadzący do maksymalnie możliwej efektywności (alokacyjnej, produkcyjnej, dynamicznej) działań przedsiębiorców. Konkurencja wywołuje presję na dotychczasowych uczestników rynku, aby stale podnosili produkcyjną i dynamiczną efektywność działania.
Zakaz ustanowiony w art. 9 ust. 2 pkt 5 ustawy nakłada na dominanta rynkowego obowiązek takiego działania, które nie stwarza innym uczestnikom obrotu rynkowego barier ograniczających możliwość skutecznego konkurowania w warunkach gospodarki rynkowej. Istotą tej praktyki jest więc negatywne oddziaływanie przedsiębiorcy posiadającego pozycję dominującą na rynek, które zapobiega ukształtowaniu się na rynku sytuacji pozwalającej na wejście na rynek nowych podmiotów bądź uniemożliwia ekonomicznie uzasadnione funkcjonowanie i rozwój pozostałych uczestników rynku. W świetle orzecznictwa, praktyka ta polegać może na faktycznym uniemożliwieniu rozpoczęcia lub dalszego prowadzenia działalności na danym rynku, na uczynieniu tej działalności nieopłacalną lub mniej opłacalną aniżeli w warunkach panujących na rynku konkurencyjnym, jak również na podejmowaniu działań niezwiązanych z merytoryczną rywalizacją między konkurentami a ukierunkowanych na zniechęcenie konkurenta do dalszej ekspansji na rynku
Wspomnieć należy, że ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zakazuje zarówno działania jak i zaniechania o opisanym celu lub skutku, niezależnie od intencji przedsiębiorcy i świadomości naruszenia zakazu. Uzasadnieniem tego zakazu jest bowiem potrzeba zachowania skutecznej konkurencji na rynku, czyli funkcjonowania mechanizmu konkurencji.
Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki monopolistycznej.
W przypadku gdy przedsiębiorca w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary nie osiągnął obrotu lub osiągnął obrót w wysokości nieprzekraczającej równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu nakładając karę pieniężną na podstawie ust. 1 uwzględnia średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary (art. 106 ust. 5 ustawy). W przypadku gdy przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim, o którym mowa w ust. 5, lub gdy obrót przedsiębiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10 000 euro (art. 106 ust. 6 ustawy).
W przypadku gdy przedsiębiorca nie dysponuje przed wydaniem decyzji danymi finansowymi niezbędnymi do ustalenia obrotu za rok obrotowy poprzedzający rok nałożenia kary, Prezes Urzędu, nakładając karę pieniężną na podstawie ust. 1, uwzględnia:
1) obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym ten rok;
2) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 – średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających ten rok. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio.
Skontaktuj się z nami aby dowiedzieć się więcej na temat oferowanych usług.
Dziękujemy, że jesteś z nami.
Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.