Opracowania


Nieprzewidywalność zmiany stosunków przy waloryzacji

18.03.2024

W szczególności po agresji Rosji na Ukrainę dały się we znaki istotne, nadzwyczajne wzrosty większości asortymentów – zwłaszcza na rynku budowlanym. Nieprzewidywalność tego zjawiska nawet po dwóch latach trwania wojny wciąż pozostaje zagadką przy bieżącym kalkulowaniu ofert przetargowych. Najpierw epidemia COVID-19, a teraz wojna w Ukrainie oraz liczne napięcia polityczne na świecie, na stałe zdestabilizowały gospodarkę światową. Dlatego też zmiana stosunków, a ściśle rzecz ujmując jej skutki, w zasadzie pozostają nadal niemożliwe do przewidzenia. Jest to szczególnie ważne, gdyż w praktyce o wyborze oferty najkorzystniejszej wciąż decyduje cena. Jeżeli więc zamawiający nie zdecyduje się na zawarcie ugody, to wykonawcy wciąż będą domagać się zmiany zobowiązania przez sąd wykorzystując dużą (art. 3571 kc) lub małą (art. 632 § 2, art. 3581 § 3 kc) klauzulę rebus sic stantibus.

Jak skorzystać z zabezpieczenia należytego wykonania umowy

13.03.2024

Funkcją zabezpieczenia należytego wykonania umowy jest zagwarantowanie uprawnionemu tj. zamawiającemu wobec wykonawcy, wykonawcy wobec podwykonawcy lub podwykonawcy wobec dalszego podwykonawcy, co najmniej częściowego, czyli do osiągnięcia umownego limitu, pokrycia roszczeń wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Zabezpieczenie dotyczy roszczeń pieniężnych, w szczególności o zapłatę: odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, zwłoki w wykonaniu umowy, niemożności świadczenia, za którą wykonawca (podwykonawca, dalszy podwykonawca) ponosi odpowiedzialność, kary umownej zastrzeżonej na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania i to niezależnie od faktu powstania szkody.Czy jednak zaistnienie przesłanki skorzystania z zabezpieczenia powoduje konieczność złożenia przez uprawnionego oświadczenia o potrąceniu swojej wierzytelności z z wierzytelnością zobowiązanego (wykonawcy, podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy)?

Rażąca strata, a rozdział ryzyk wzrostu cen

04.03.2024

Nie ulega wątpliwości, iż nie każdy kontrakt musi kończyć się zyskiem, może natomiast zakończyć się stratą, i to wykraczającą poza normalne ryzyko kontaktowe albo rażącą stratą, która może podlegać kompensacji w ramach małej lub dużej klauzuli rebus sic stantibus. Takiej straty nie powinno się dzielić po połowie, lecz jeśli zostanie stwierdzona, to powinna w całości być przypisana do inwestora, który jest beneficjentem procesu budowlanego.

W jaki sposób przekazać odwołanie Zamawiającemu

28.02.2024

Prawo zamówień publicznych stanowi, że warunkiem skutecznego wniesienia odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej jest m. in. przekazanie odpowiednio odwołania albo jego kopii zamawiającemu. Ustawa przewiduje sankcję odrzucenia odwołania w przypadku, gdy odwołujący nie uczynił tego zgodnie z art. 514 ust. 2 Pzp (por. art. 528 pkt 6 Pzp). Na pytanie „w jaki sposób przekazać odwołanie zamawiającemu”, można udzielić krótkiej odpowiedzi – zgodnie z art. 514 ust. 2 Pzp. Interpretacja tego właśnie artykułu, stała się przedmiotem sporu zawisłego niedawno przed Krajową Izbą Odwoławczą.

Ochrona prawna tylko dla aktywnego uczestnika postępowania o udzielenie zamówienia

21.02.2024

Stosownie do przepisu art. 528 pkt 2) ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2023.1605 t.j. z dnia 2023.08.14 ze zm.) (dalej „ustawa Pzp”) Krajowa Izba Odwoławcza odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że zostało ono wniesione przez podmiot nieuprawniony. Odnośnie kwestii uprawnień podmiotu wnoszącego odwołanie należy wskazać, że prawa te nie są nieograniczone, a zakres podmiotowy tych uprawnień został określony w przepisie art. 505 ust. 1 ustawy Pzp. Zgodnie z powołanym przepisem środki ochrony prawnej przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu oraz innemu podmiotowi, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu zamówienia lub nagrody w konkursie oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy.

Nadzwyczajne jest wtedy kiedy nie jest zwyczajne

31.01.2024

Obie strony umowy mają obowiązek wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (art. 354 kodeksu cywilnego (kc)). Wyjątkiem kiedy może nastąpić zmiana zobowiązania jest ingerencja sądu (art. 3571 kc [Rebus sic stantibus]). Wówczas sąd kieruje się zasadą przywrócenia równowagi kontraktowej. Zatem strona umowy ma prawo żądać od sądu, żeby w taki właśnie odpowiedni sposób zareagował na zdarzenia nadzwyczajne, które mają istotne skutki dla zobowiązania.

Recepta na ryczałt gdy robota poza zakresem zamówienia Pzp

24.01.2024

Zgodnie z art. 632 kc, jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Wyjątek stanowi nieprzewidywalna zmiana stosunków grożąca przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, kiedy to sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Powołany przepis dotyczy umowy o dzieło, ale oczywiście znajduje również zastosowanie do umowy o roboty budowlane.  Wynagrodzenie ryczałtowe to bardzo wygodny, atrakcyjny i dominujący model zapłaty u zamawiających publicznych, chociaż wcale nie musi oznaczać gospodarności w wydatkowaniu środków publicznych. Jak się wydaje, to jednak tylko dla wygody zamawiający wybierają taki właśnie rodzaj wynagrodzenia i to nawet wówczas, gdy nie pasuje on do warunków wykonywania umowy. A przecież im bardziej skomplikowany do wykonania jest przedmiot zamówienia, gdy jest wiele niewiadomych co do sposobu jego wykonania, to oczywistym jest, że wykonawcy mogą różnie oceniać ryzyka i prezentować zupełnie inne podejścia do wyceny kontraktu. Zamawiający więc powinien martwić się nie tylko o to, czy wykonawca prawidłowo wycenił ofertę, ale czy jest możliwość bezpiecznego z jego punktu widzenia rozliczenia prac, na każdym etapie ich realizacji.