Proporcjonalność – zawsze w odniesieniu do celu
Omawiając zasadę proporcjonalności, wskazać należy, że zgodnie z orzecznictwem TSUE proporcjonalność polega na określeniu przez zamawiającego wyłącznie takich wymagań, które są konieczne do osiągnięcia zakładanego celu. Istotą warunku udziału w postępowaniu (celem) jest uprawdopodobnienie prawidłowej realizacji danego zamówienia, czemu ma służyć badanie wcześniejszego doświadczenia nabytego przez wykonawcę. Warunki udziału w postępowaniu mają na celu ograniczenie ryzyka wyboru wykonawcy niezdolnego do wykonania zamówienia publicznego lub wykonawcy, w stosunku do którego, ze względu na sytuację podmiotową, zachodzi prawdopodobieństwo nienależytego wykonania zamówienia.
Proporcjonalność – ciężar dowodu
Krajowa Izba odwoławcza wyraża pogląd zgodnie z którym, to od odwołującego się wykonawcy należy oczekiwać argumentacji wskazującej, że postawione przez zamawiającego wymagania są oderwane od zasadniczego celu prowadzenia postępowania i w konsekwencji realizacji zamówienia, stanowiącego jego przedmiot, jak również, że są one nieodpowiednie do osiągnięcia zakładanych celów lub pozostają z nimi w wyraźnej dysproporcji.
Proporcjonalność warunku udziału w postępowaniu
Proporcjonalność warunku udziału w postępowaniu należy rozumieć jako opisanie warunku na poziomie, który jest usprawiedliwiony dbałością o jakość i rzetelność wykonania przedmiotu zamówienia, nie zaś wprowadzanie nieuzasadnionego z punktu widzenia wykonywania przyszłej umowy ograniczenia w dostępie do udziału w postępowaniu. Proporcjonalność oznacza zatem zachowanie równowagi pomiędzy interesem zamawiającego w uzyskaniu rękojmi należytego wykonania zamówienia a interesem wykonawców, którzy przez sformułowanie nadmiernych wymagań mogą zostać wyeliminowani z postępowania. Nieproporcjonalność warunku zachodzi w sytuacji, gdy równowaga ta zostanie zachwiana, uniemożliwiając ubieganie się o zamówienie wykonawcom mającym doświadczenie dające rękojmię jego prawidłowej realizacji.
Przykłady nieproporcjonalnych warunków udziału w postępowaniu:
- wymóg wykazania się doświadczeniem w zakresie realizacji takiej samej liczby 30 sztuk autobusów, jak w udzielanym zamówieniu, należy uznać za warunek nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, który mógł ograniczyć dostęp do zamówienia potencjalnym wykonawcom, którzy wykonali mniejszą liczbę takiego rodzaju autobusów,
- wymóg doświadczenia w realizacji usług dla instytucji finansowych – naruszenie polegało na określeniu opisu sposobu oceny warunków udziału w postępowaniu w sposób ograniczający krąg potencjalnych wykonawców jedynie do wykonawców posiadających doświadczenie w świadczeniu usług dla instytucji finansowych, uznano za niezwiązany z przedmiotem zamówienia i nieproporcjonalny,
- wymaganie posiadania na etapie składania ofert zezwolenia odnoszącego się do konkretnej lokalizacji PSZOK i odpadów w tym punkcie zbieranych – uzyskanie ww. zezwolenia wymaga spełnienia warunków, które na etapie składania ofert nie znajdują adekwatnego uzasadnienia w stosunku do przedmiotu zamówienia, którego wyłącznie jednym z elementów jest zorganizowanie PSZOK.
Czy zawsze należy stawiać warunki udziału w postępowaniu?
Ciekawe stanowisko w tym zakresie, w kontekście zasady proporcjonalności, wyraził Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C-234/03 Contse S.A. Vivisol Srl Chcigen SaludSA v. Ingesa, Zb. Orz. 2005, s. 1-9315, uznając, że „jeśli do realizacji celu, jakim jest prawidłowa realizacja umowy, wystarczające jest nałożenie na wykonawców wymogów w postaci warunków kontraktowych, to ich nakładanie w samej procedurze należy uznać za nieproporcjonalne do osiągnięcia takiego celu.” Oczywiście jest to pogląd nieznany i niestosowany w realiach polskich. Niemniej pokazuje w sposób bardzo dobitny, że warunki udziału w postępowaniu zawsze powinny wyrażać minimalny poziom zdolności – do tego stopnia, że (zgodnie z ww. przywołanym orzeczeniem) czasami już sam fakt sformułowania warunków udziału w postępowaniu może być działaniem nadmiarowym, nieproporcjonalnym.
Skontaktuj się z nami aby dowiedzieć się więcej na temat oferowanych usług.
Dziękujemy, że jesteś z nami
Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.
Aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach, zapisz się do naszego Newslettera.
Napisz do nas wiadomość na kzp@kzp.net.pl o tytule „Newsletter”, aby otrzymać dostęp.