Stosowny termin na wyjaśnienie kalkulacji ceny



15.12.2020

Wykonawcy mogą oczywiście kwestionować wyznaczony przez zamawiającego termin do złożenia wyjaśnień, składają stosowny wniosek do Zamawiającego albo od razu odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, albo jedno i drugie. Wykonawca domagając się wydłużenia tego terminu musi się liczyć z jedynie nieznacznym wydłużeniem albo z wręcz odmową takiego przedłużenia, dlatego też aby zabezpieczyć swój interes zawsze powinien rozważać wniesienie odwołania do KIO, zarzucając naruszenie art. 90 ust. 1 lub ust. 1 a w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, z uwagi na fakt, że wyznaczono mu tylko klika dni na przygotowanie i złożenie wyjaśnień.

 

Od wykonawców wymaga się profesjonalizmu i podwyższonej staranności, dlatego też w wielu przypadkach wyznaczenie kilku dni na przygotowanie i złożenie rzetelnych, kompleksowych wyjaśnień ceny wraz z dowodami jest niewykonalne w normalnej sytuacji gospodarczej, a co dopiero w toku trwającej pandemii.

Zamawiający niejednokrotnie wykorzystują swoją rolę jako gospodarza postępowania, aby autorytarnie sterować przebiegiem postępowania, w szczególności poprzez wyznaczanie realnych i nierealnych terminów odpowiedzi na wezwania. A przecież zasada równego traktowania i uczciwej konkurencji stoi na straży braku faworyzowania jednego z wykonawców kosztem innych, czy arbitralnego, a może nawet tendencyjnego traktowania wykonawców przez zamawiającego.

Wydaje się, że najwłaściwszą rekomendacją dla wykonawcy jest, aby w razie zbyt krótkiego terminu na złożenie wyjaśnień ceny wniósł odwołanie do KIO ale jednak z daleko posuniętej ostrożności złożył też wyjaśnienia w wyznaczonym terminie, oczywiście na takim poziomie szczegółowości jaki jest w danych warunkach możliwy do zachowania przez ocenianego obiektywnie wykonawcę działającego w zgodzie ze standardem należytej staranności.

 

Oczywiście każdy przeciętny wykonawca przed złożeniem oferty powinien dokonać z należytą starannością kalkulacji ceny, ale to przecież nie oznacza, że zawsze przed złożeniem oferty powstają szczegółowe kalkulacje, czy zawsze zbierane są np. oferty od dostawców i podwykonawców, czy zawierane już umowy z ww. podmiotami. Nie jest bowiem tak, że każdy wykonawca przed złożeniem oferty musi liczyć się z tym, że będzie wezwany do wyjaśnienia ceny, i dysponować wszystkimi niezbędnymi informacjami oraz dowodami, które mógłby przekazać zamawiającemu w przypadku skierowania do niego wezwania w trybie art. 90 ust. 1 lub 1a ustawy Pzp.

Pisma tak skomplikowanego jak wyjaśnienia ceny oferty co do zasady nie sposób w pełni prawidłowo a więc kompleksowo przygotować w kilka dni, zwłaszcza gdy zamawiający nie sprecyzował swojego zapytania. Natomiast pytania precyzyjne ułatwiają udzielenie odpowiedzi, ale pod warunkiem, że nie jest ich kilkadziesiąt czy kilkaset.

Nie ulega wątpliwości, iż na treść wyjaśnień bezpośredni wpływ ma samo wezwanie skierowane przez zamawiającego.

 

Na zakończenie warto dostrzec, iż zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Z tym zastrzeżeniem, że jeśli zamawiający wymagał wyjaśnienia informacji przestawionych w złożonych wcześniej wyjaśnieniach, to ma pełne prawo skierować do wykonawcy kolejne wezwanie w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Trzeba też pamiętać, iż wykonawca, którego oferta została odrzucona, ma prawo do informacji o powodach odrzucenia oferty i informacje te nie są właściwym miejscem do formułowania wątpliwości, które wcześniej nie były z wykonawcą rzetelnie wyjaśnione. Stosownie bowiem do zasady przejrzystości zawartej w art. 7 ust. 1 Pzp to na zamawiającym ciąży m.in. obowiązek uzasadniania dokonywanych przez niego w postępowaniu czynności, skoro wykonawcom, w określonych w ustawie przypadkach, przysługują środki ochrony prawnej. A przecież aby wykonawca mógł zadbać o swój interes i skorzystać z prawa do odwołania, powinien otrzymać pełne uzasadnienie odrzucenia oferty, w tym wypadku wskazujące na wcześniej formułowane przez Zamawiającego wątpliwości i na brak obalenia w danym obszarze domniemania złożenia oferty z ceną rażąco niską.

Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, że zamawiający nie ma dowolności w formułowania wezwania do wykonawcy, w tym co do określenia terminu na wyjaśnienia kalkulacji ceny. Co więcej, to na zamawiającym spoczywa ciężar dowodu, że treść pytań była właściwa w danych okolicznościach, jak i że sam termin na złożenie wyjaśnień był odpowiedni. Dlatego też zamawiający powinien wsłuchiwać we wnioski wykonawcy, weryfikować dochodzące sygnały i stosownie reagować na zasadne prośby, zwłaszcza w postępowaniu,  w którym nie korzysta z żadnego z trybów przyspieszonych.

 

 

Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.