W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej podkreśla się, że zawsze istotny jest tytuł prawny do powołania się przez wykonawcę na dysponowanie osobami zdolnymi do wykonania zamówienia. W przypadku nawiązania bezpośredniego stosunku prawnego pomiędzy wykonawcą a osobą, na dysponowanie którą wykonawca się powołuje, mamy do czynienia z dysponowaniem bezpośrednim. Przy czym trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia jest tutaj charakter prawny takiego stosunku, tj. czy mamy tu do czynienia z umową o pracę, umową o świadczenie usług, umową przedwstępną czy też z samozatrudnieniem się osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą itd. Powyższe znajduje potwierdzenie w treści opinii Prezesa UZP pn.”Dopuszczalność żądania przez zamawiającego przedstawienia przez wykonawcę dokumentów podmiotowych dotyczących podmiotu trzeciego”, opublikowanej na stronie www.uzp.gov.pl.
W opinii UZP o przypadkach pośredniego dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia rozstrzyga natomiast więź prawna istniejąca pomiędzy wykonawcą o podmiotem trzecim (arg. z art. 26 ust. 2b Prawa zamówień publicznych). W takich przypadkach tytułem prawnym do powołania się przez wykonawcę na dysponowanie osobami zdolnymi do wykonania zamówienia jest stosowne zobowiązanie podmiotu trzeciego do udostępnienia tych osób. Tak więc z przypadkami pośredniego dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia będziemy mieli do czynienia między innymi w sytuacji delegowania pracowników podmiotu trzeciego do wykonawcy na czas realizacji zamówienia w celu wykonywania pracy związanej z wykonaniem tego zamówienia, jak też w sytuacji, gdy podmiot trzeci dysponujący osobami zdolnymi do wykonania zamówienia (spełniającymi wymagania określone przez zamawiającego), będzie podwykonawcą wykonawcy, a osoby te będą brały udział w wykonaniu zamówienia. Będzie to dotyczyło sytuacji, gdy podmiotem trzecim będzie zarówno jednostka organizacyjna (osoba prawna albo jednostka organizacyjna, nie posiadająca osobowości prawnej, wyposażona przez prawo w zdolność prawną), jak również osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą.
Innymi słowy, z pośrednim dysponowaniem osobami zdolnymi do wykonania zamówienia mamy do czynienia, w sytuacji gdy więź prawna łączy wykonawcę z podmiotem (osobą) dysponującą tymi właśnie osobami. Wówczas to wykonawca zawiera umowę z podmiotem (osobą fizyczną, prawną lub inną jednostką organizacyjną), w którego władaniu czy dyspozycji znajduje się inna osoba zdolna do wykonania zamówienia i ten podmiot zobowiązuje się do udostępnienia swoich zasobów zgodnie z art. 22a ust. 2 Prawa zamówień publicznych.
Zatem jeśli wykonawca zawiera np. umowę zlecenia z osobą fizyczną, w tym prowadzącą działalność gospodarczą, to powstaje więź wiążąca bezpośrednio wykonawcę z realizatorem konkretnej usługi, co oznacza dysponowaniem bezpośrednie. Wówczas też nie można utożsamiać bezpośredniego dysponowania przez wykonawcę osobą na podstawie zawartej z umowy cywilnoprawnej z sytuacją polegania przez wykonawcę na zdolnościach technicznych lub zawodowych innych podmiotów. Taki przypadek nie wymaga wykazania, że realizując zamówienie, będzie się dysponowało niezbędnymi zasobami tych podmiotów. W szczególności nie jest wówczas konieczne przedstawienie zobowiązania do oddania przez prowadzącego działalność gospodarczą swojej osoby do dyspozycji wykonawcy na potrzeby realizacji zamówienia. Nie zachodzi w takim przypadku ani podwykonawstwo, ani też w ogóle stosowanie art. 22a Prawa zamówień publicznych, gdyż nie występują zasoby podmiotów trzecich.
Podsumowując, spotykane czasem w praktyce zobowiązania osób fizycznych, zwłaszcza z uprawnieniami budowlanymi, do udostępniania wykonawcy „samego siebie”, oceniać należy jako zbędną nadgorliwość. Osobami takimi wykonawca dysponuje bowiem bezpośrednio, na podstawie zawartej z nimi umowy cywilnoprawnej, choćby w formie ustnej. Natomiast ww. zobowiązania są co najwyżej potwierdzeniem zawarcia takiej umowy, przy czym zamawiający nie ma prawa ich żądać, tak samo jak nie ma prawa żądać umów o pracę zawartych przez wykonawcę z pracownikami, których wykazuje na potwierdzenie spełniania warunku.