Ustawa Pzp zawiera też szereg przepisów dotyczących składania podmiotowych środków dowodowych. Przede wszystkim, zgodnie z treścią art. 126 ustawy Pzp zamawiający przed wyborem najkorzystniejszej oferty wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 10 dni, aktualnych na dzień złożenia podmiotowych środków dowodowych.
Analogicznie treść art. 274 ust. 1 ustawy Pzp stanowi, że zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 5 dni od dnia wezwania, podmiotowych środków dowodowych, jeżeli wymagał ich złożenia w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia, aktualnych na dzień złożenia podmiotowych środków dowodowych.
Ponadto w art. 128 ust. 2 ustawy Pzp wskazano, że wykonawca składa podmiotowe środki dowodowe na wezwanie, o którym mowa w art. 128 ust. 1 ustawy, aktualne na dzień ich złożenia.
Ze względu na to, że w świetle powyższych przepisów podmiotowe środki dowodowe co do zasady są składane na dalszym etapie postępowania, tj. po upływie terminu składania ofert bądź wniosków, oraz mają być one aktualne na dzień ich złożenia, niektórzy wykonawcy dochodzą do błędnego wniosku, iż również warunki udziału w postępowaniu muszą być przez nich spełnione dopiero w dniu złożenia podmiotowych środków dowodowych, natomiast wcześniej, tj. na dzień składania ofert bądź wniosków – jeszcze nie muszą. Tymczasem orzecznictwo KIO nie pozostawia żadnych wątpliwości, że takie rozumienie przepisów ustawy Pzp jest błędne i może prowadzić do odrzucenia oferty wykonawcy.
Dobrym przykładem podejścia Izby do powyższego zagadnienia jest wyrok z dnia 11 stycznia 2022 r., sygn. akt KIO 3753/21. W powyższej sprawie zgodnie z postanowieniami SWZ wykonawca winien wykazać, że posiada aktualne zezwolenie na przetwarzanie odpadów lub posiada aktualną umowę z podmiotem posiadającym zezwolenie na przetwarzanie odpadów. Wykonawca, w odpowiedzi na wezwanie do złożenia podmiotowych środków dowodowych, przedłożył umowy, zawarte po dacie, w której upływał termin składania ofert w postępowaniu. W ocenie Izby sytuacja ta upoważniała zamawiającego do skierowania do wykonawcy wezwania do uzupełnienia z uwagi na fakt, że uzasadniony były wątpliwości co do tego, czy wykonawca spełniał ten warunek w dacie składania ofert w tym postępowaniu. Izba wskazała bowiem, że: „Nie budzi wątpliwości, że postawione przez zamawiającego warunki udziału w postępowaniu wykonawcy obowiązani są spełniać przez cały czas trwania postępowania, już od wyznaczonego przez zamawiającego dnia składania ofert. Jak wynika z przepisów art. 126 ust. 1 i art. 128 ust. 2 ustawy Pzp wykonawca, udzielając odpowiedzi na wezwanie zamawiającego wystosowane na podstawie art. 126 ust. 1 lub art. 128 ust. 1 ustawy Pzp, obowiązany jest do złożenia podmiotowych środków dowodowych aktualnych na dzień ich złożenia. Pojęcie aktualności odnosi się do środka dowodowego, a nie do okoliczności spełniania warunku. Złożenie podmiotowych środków dowodowych aktualnych na dzień ich złożenia, potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu na ten dzień, tworzy domniemanie, że warunek ten wykonawca spełnia przez cały czas trwania postępowania, od dnia składania ofert. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy ze złożonych przez wykonawcę podmiotowych środków dowodowych wprost wynika okoliczność braku spełniania przez wykonawcę warunku udziału przez cały wymagany okres lub na podstawie tych środków dowodowych zamawiający poweźmie co do tego uzasadnione wątpliwości. W takim przypadku zamawiający jest uprawniony, a wręcz zobowiązany, do wystosowania do wykonawcy wezwania do uzupełnienia środków dowodowych potwierdzających spełnianie warunku udziału w postępowaniu przez cały wymagany okres.”
Analogiczne stanowisko Izba wyraziła również w wyroku z dnia 13 grudnia 2021 r., sygn. akt KIO 3477/21. Izba podkreśliła, że: „pomimo, iż oświadczenia i dokumenty składane w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu na wezwanie Zamawiającego muszą być aktualne na dzień ich złożenia, a zatem mogą być datowane na dzień późniejszy niż data złożenia oferty, to powyższe nie zmienia jednak faktu, że treść oświadczeń lub dokumentów składanych na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu nie może podważać prawdziwości złożonego w tym zakresie oświadczenia wstępnego. Wszystkie oświadczenia i dokumenty, niezależnie od tego czy są one składane na wezwanie z art. 126 ust. 1 Pzp czy na wezwanie z art. 128 ust. 1 Pzp, muszą potwierdzać okoliczności wynikające z oświadczenia wstępnego, które wykonawca złożył wraz z ofertą.”
Warte podkreślenia jest, że w powyższej sprawie treść złożonej przez wykonawcę na wezwanie w trybie art. 126 ust. 1 ustawy Pzp polisy, w której wskazano okres ubezpieczenia od dnia 14 lipca 2021r., przeczyła złożonemu w dokumencie JEDZ oświadczeniu, że na dzień składania ofert, tj. 13 lipca 2021r., wykonawca ten spełniał warunek udziału w postępowaniu dotyczący sytuacji ekonomicznej lub finansowej, tj. posiadał polisę OC na kwotę 10 mln zł. Co więcej, w ocenie Izby powyższej sytuacji nie zmieniał fakt, iż wykonawca w dniu 29 października 2021r. przedłożył zamawiającemu aneks do polisy zmieniający pierwotny czas ubezpieczenia na okres od dnia 13 lipca 2021r. do 12 lipca 2022r. Jak bowiem zostało ustalone w postępowaniu, wykonawca powyższy aneks uzyskał dopiero w dniu 29 października 2021r., a zatem na dzień składania ofert, tj. 13 lipca 2021r., nie spełniał warunku udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej, skoro dokument taki uzyskał po upływie ponad trzech miesięcy od upływu terminu składania ofert. W konsekwencji pomimo, że na moment uzupełniania dokumentów wykonawca był w stanie wykazać się posiadaniem polisy OC z datą obowiązującą w dniu upływu terminu składania ofert, Izba nie miała wątpliwości, że w dacie składania oświadczenia wstępnego, tj. w dniu 13 lipca 2021 r., wykonawca nie posiadał wymaganego ubezpieczenia na kwotę 10 mln zł. W konsekwencji Izba uznała, że zamawiający w sposób uprawniony dokonał odrzucenia oferty wykonawcy na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. a)-c) ustawy Pzp.
Podsumowując, wykonawcy powinni pamiętać, że składając wraz z ofertą czy wnioskiem oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu, spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji, w zakresie wskazanym przez zamawiającego, czyli oświadczenie z art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, faktycznie w momencie złożenia tego oświadczenia (jak i do momentu zakończenia postępowania) powinni nie podlegać wykluczeniu, spełniać warunku udziały lub kryteria selekcji, zgodnie ze złożonym oświadczeniem. Natomiast późniejsze złożenie podmiotowych środków dowodowych nie oznacza zezwolenia na „późniejsze” spełnianie warunków udziału.
r.pr. Krzysztof Mikoda
kmikoda@kzp.net.pl
Skontaktuj się z nami aby dowiedzieć się więcej na temat oferowanych usług.
Dziękujemy, że jesteś z nami.
Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.