Odpowiedzialność karna świadka teraz także przed KIO



21.03.2021

Okoliczność ta będzie miała znaczenie dla każdej osoby która zgodnie z § 2 art. 233 kk. została uprzedzona o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie, co więcej nawet do osoby która realizuje swoje prawo do obrony, gdyż za art. 233 kk:

1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

 

 

Nie można pominąć § 3 art. 233 kk., stanowiącego iż nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania, co ma jednak miejsce jedynie wówczas gdy nie zostanie o takim prawie pouczony.

Tak więc świadek zeznający przed składem orzekający Krajowej Izby Odwoławczej prawidłowo pouczony o odpowiedzialności karnej, podlega odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, nawet jeśli w ramach prowadzonego postępowania o zamówienie publiczne dopuścił się czynu zabronionego.

Oczywiście świadek na podstawie art. 183 § 1 kpk może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, ale tylko jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Niewątpliwie jednak takie zachowanie zwróci uwagę uczestników postępowania odwoławczego.

 

Tak więc brzmienie art. 233 § 1 a kk, jest poważnym dysonansem z art. 42 ust. 2 Konstytucji RP, w obszarze prawa do obrony i równości wobec prawa, które jest jednym z podstawowych praw obywatelskich, Dla każdego powinno oczywistym być, że ustawa nie może zawężać zakresu prawa do obrony, gwarantowanego w Konstytucji RP.

 

Pomijając ww. poważne problemy konstytucyjne, należy zauważyć, że dobrem chronionym przez przepis art. 233 kk jest prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości uwarunkowane prawdziwością dowodu będącego podstawą orzekania sądu lub innego organu publicznego (uchw. SN(7) z 22.1.2003 r., I KZP 39/02, OSNKW 2003, Nr 1–2, poz. 1; Z. Młynarczyk, Fałszywe zeznania, s. 77). Podobnie, w post. z 1.4.2005 r. (IV KK 42/05, OSNKW 2005, Nr 7–8, poz. 66) SN stwierdził, że przedmiotem ochrony przepisu art. 233 § 1 KK jest „szeroko rozumiane dobro wymiaru sprawiedliwości, w szczególności zaś wartość, jaką jest zapewnienie wiarygodności ustaleń dokonywanych w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu przewidzianym w ustawie, a co za tym idzie, ochrona prawidłowości (trafności) wydawanych orzeczeń.

 

Natomiast dobrem prawnym bezpośrednio naruszonym lub zagrożonym przez złożenie fałszywego zeznania jest zatem mające zapaść w tym postępowaniu orzeczenie, nie jest nim zaś dobro prawne uczestnika postępowania, w którym zeznanie zostało złożone, chyba że działanie to narusza również inny przepis, chroniący bezpośrednio dobro prawne tej osoby (np. cześć, godność osobistą, mienie). W tym pierwszym wypadku, do naruszenia lub zagrożenia dobra prawnego osoby, poprzez złożenie fałszywego zeznania, może dojść jednak dopiero wskutek orzeczenia sądu, a więc w sposób pośredni„.