(Nie)składanie podmiotowych środków dowodowych – kilka uwag (część 2)



27.09.2022

Decyzja pozostawiona wykonawcy

Drugie rozwiązanie przewidziane w przepisach skierowane jest przede wszystkim do wykonawców i to im pozostawia decyzję: składać podmiotowe środki dowodowe zgodnie z wezwaniem zamawiającego czy skorzystać z innej możliwości. W ramach drugiego rozwiązania zamawiający musi wezwać wykonawcę do złożenia podmiotowych środków dowodowych, natomiast wykonawca, zamiast je złożyć, może w odpowiedzi wskazać zamawiającemu posiadane już przez niego środki oraz potwierdzić ich prawidłowość i aktualność. Drugie rozwiązanie bazuje na założeniu, że zamawiający może już przecież dysponować wymaganymi podmiotowymi środkami dowodowymi (np. informacją z KRK, zaświadczeniem z US czy ZUS), które zostały złożone przez wykonawcę np. w ramach innego postępowania o udzielenie zamówienia. W takim wypadku ponowne ich składanie przez wykonawcę byłoby pozbawione sensu. Niemniej jednak decyzja w tym zakresie została pozostawiona wykonawcy, który w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego może złożyć podmiotowe środki dowodowe jeszcze raz.

Szeroki zakres zastosowania art. 127 ust. 2 Pzp

Trzeba przy tym podkreślić, że przepis art. 127 ust. 2 Pzp nie wymaga, aby zamawiający posiadał podmiotowe środki dowodowe wskutek ich złożenia przez wykonawcę w jakiś określony sposób, np. wskutek złożenia ich zgodnie z przepisami w ramach postępowania o udzielenie zamówienia. W świetle powyższego przepisu sposób, poprzez który zamawiający wszedł w posiadanie podmiotowych środków dowodowych, nie ma żadnego znaczenia, przepis nie przewiduje żadnych zakazów ani nakazów w tym zakresie. Istotne jest tylko to, żeby wykonawca wskazał te środki oraz potwierdził ich prawidłowość i aktualność. Co więcej, w literaturze przedmiotu wyrażone zostało stanowisko, zgodnie z którym zamawiający może w ogóle odstąpić od wezwania wykonawcy do złożenia określonych środków dowodowych, wiedząc, że je posiada. W takim wypadku zobowiązany jest jednak do wezwania wykonawcy do potwierdzenia ich prawidłowości i aktualności, chyba że charakter określonych środków dowodowych (np. dowodu potwierdzającego należyte wykonanie robót, dostaw lub usług świadczonych na rzecz zamawiającego) wskazuje na oczywistą bezzasadność wezwania (Prawo zamówień publicznych. Komentarz, red. Marzena Jaworska, Dorota Grześkowiak-Stojek, Julia Jarnicka, Agnieszka Matusiak, wydanie 3., 2022).

Również w orzecznictwie KIO wyrażane są analogiczne poglądy. Przykładowo, w uchwale z 27 lutego 2019 r. (sygn. KIO/KD 13/19) Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, że: „ustawodawca nadał obligatoryjny charakter wezwaniu wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów. Oznacza to, że w postępowaniach, w których zastosowanie ma art. 26 ust. 1 ustawy Pzp, substytutu wezwania nie może stanowić samodzielne uznanie przez zamawiającego, że wykonawca spełnił warunki udziału w postępowaniu lub nie zachodzą względem niego podstawy wykluczenia, nawet w sytuacji, gdy zamawiający posiada oświadczenia i dokumenty wymagane przez rozporządzenie, na skutek złożenia ich przez wykonawcę wraz z ofertą”. Jednakże, powołując się na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25 stycznia 2017 r. (sygn. KIO 103/17), Izba zaznaczyła, że: „w orzecznictwie dopuszcza się co najwyżej zastąpienie wezwania do złożenia dokumentów wezwaniem do potwierdzenia aktualności dokumentów, które wykonawca złożył wraz z ofertą”.

„Przejęcie inicjatywy” przez zamawiającego

W świetle powyższego za dopuszczalne uznać zatem należy „przejęcie inicjatywy” przez zamawiającego, tj. wystosowanie do wykonawcy nie wezwania do złożenia podmiotowych środków dowodowych, ale wezwania do potwierdzenia, że podmiotowe środki dowodowe, które zamawiający już posiada, są prawidłowe i aktualne.

Ponadto, za orzecznictwem KIO uznać należy, że dyspozycja przepisu art. 127 ust. 2 Pzp obejmuje również przypadki, w których wykonawca, wykazując posiadane doświadczenie, powołuje się na dostawy, usługi lub roboty budowlane wykonane na rzecz zamawiającego prowadzącego dane postępowanie. W takim przypadku zamawiający dysponuje wiedzą dotyczącą tego, jak takie dostawy, usługi lub roboty budowlane zostały wykonane, jak również odpowiednimi dokumentami, pozwalającymi na ocenę jakości jego wykonania (vide wyrok KIO z 13 marca 2020 r., KIO 439/20). Zatem w takim wypadku wykonawca nie będzie miał obowiązku złożenia dowodów określających, czy te dostawy, usługi lub roboty budowlane zostały wykonane należycie.

Podsumowując, okazuje się, że potencjalny zakres zwolnienia z obowiązku przedstawienia zamawiającemu podmiotowych środków dowodowych jest dość szeroki, zwłaszcza w przypadku wykonawców, którzy już wcześniej uczestniczyli w postępowaniach prowadzonych przez danego zamawiającego.

r.pr. Krzysztof Mikoda

kmikoda@kzp.net.pl

Skontaktuj się z nami aby dowiedzieć się więcej na temat oferowanych usług.

kzp artykuły

Dziękujemy, że jesteś z nami.

Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.

Aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach, zapisz się do naszego Newslettera. Napisz do nas wiadomość na kzp@kzp.net.pl o tytule „Newsletter”, aby otrzymać dostęp.