Zasada koncentracji środków ochrony prawnej
Kluczowe znaczenie w omawianym zakresie ma zasada koncentracji środków ochrony prawnej. Jak wskazano w postanowieniu KIO z 8 grudnia 2022 r., sygn. akt: KIO 3121/22:
„Zasada koncentracji środków ochrony prawnej występuje w orzecznictwie Izby jako przejaw realizacji zasady szybkości i sprawności postępowania. Wniesienie środka ochrony prawnej ma na celu ochronę interesów wykonawcy poprzez dokonanie weryfikacji ofert konkurentów i wskazanie nieprawidłowości w czynnościach Zamawiającego, niemniej jednak nie powinno być wykorzystywane dla przewlekłości procedury udzielenia zamówienia. Wykonawca w związku z danym zachowaniem zamawiającego (czynnością bądź zaniechaniem) jest zobowiązany podnieść wszystkie zarzuty, wobec których może powziąć na danym etapie informacje. Powiadomieni równocześnie wykonawcy mają dostępny ten sam termin na zapoznanie się z wynikami przetargu, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, na jego zakwestionowanie przewidzianymi ustawą środkami ochrony prawnej. Nie do zaakceptowania jest pogląd, że wykonawca jest uprawiony wnosić kolejne odwołania powołując się na okoliczności, które były mu wiadome już przy np. poprzednim wyborze oferty najkorzystniejszej, doprowadzając do kolejnych unieważnień wyborów oferty najkorzystniejszej”.
Innymi słowy, wykonawca powinien podnosić wszelkie znane mu zarzuty na najwcześniejszym możliwym etapie – po pierwszym wyborze oferty – niezależnie od tego, czy zamawiający później powtórzy czynność wyboru.
Podobnie KIO w postanowieniu z 9 marca 2015 r., sygn. akt KIO 257/16 uznała:
„Ponowne dokonanie przez zamawiającego określonych czynności w postępowaniu nie otwiera automatycznie możliwości wnoszenia kolejnych środków ochrony prawnej podlegających rozpoznaniu co do istoty. Zasada koncentracji wnoszenia i rozpatrywania środków ochrony prawnej, wymaga aby wszystkie możliwe zarzuty były podnoszone po ocenie ofert i wyborze oferty najkorzystniejszej. Ustawodawca nakazał jednoczesne wykonywanie wszystkich tych czynności, których dokonanie jest możliwe na danym etapie postępowania, w tym jednoczesne korzystanie ze środków ochrony prawnej”.
Orzecznictwo
W postanowieniu z 7 listopada 2022 r., sygn. akt KIO 2812/22, Izba wyraźnie podkreśliła:
„Zamawiający dokonując pierwszego wyboru oferty najkorzystniejszej kończy badanie i ocenę merytoryczną wszystkich złożonych ofert. Podważanie tej oceny może odbyć się wyłącznie na etapie pierwszego wyboru oferty najkorzystniejszej, chyba że kolejna czynność Zamawiającego odnosić się będzie do nowych, merytorycznych czynności oceny ofert”.
Zatem możliwość skutecznego wniesienia odwołania po ponownym wyborze oferty najkorzystniejszej istnieje tylko wówczas, gdy zamawiający rzeczywiście dokonał nowych czynności w postępowaniu. W przeciwnym razie odwołanie zostanie uznane za spóźnione.
Potwierdza to także orzeczenie KIO 1041/08, w którym wskazano:
„Ponowna ocena ofert dokonana przez Zamawiającego w wyniku wyroku Izby, nie powoduje przywrócenia terminu do wniesienia środków ochrony prawnej na zaniechanie Zamawiającego, o którym Wykonawca powziął lub mógł powziąć wiadomość już po pierwszym wyborze oferty najkorzystniejszej”.
Praktyczny przykład – skuteczny wniosek o odrzucenie odwołania
W jednej ze spraw złożono wniosek o odrzucenie odwołania oparty na zasadzie koncentracji. Odwołanie zawierało zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty konkurenta. We wniosku wykazano, że:
„Wszystkie dane i okoliczności podniesione w odwołaniu były już znane na etapie pierwszego wyboru oferty najkorzystniejszej. Odwołujący dysponował wiedzą o treści oferty Przystępującego, w szczególności miał jednoznaczne informacje o oferowanym procesorze i układzie graficznym. […] W momencie pierwszego wyboru posiadał możliwość wniesienia analogicznego zarzutu”.
Ponieważ w toku ponownej oceny nie pojawiły się żadne nowe dokumenty, wyjaśnienia ani inne elementy mogące wpłynąć na ocenę oferty, Izba odrzuciła odwołanie jako spóźnione.
Podsumowanie
Możliwość wniesienia środka ochrony prawnej po ponownym wyborze oferty najkorzystniejszej nie jest wykluczona, ale ściśle ograniczona. Dopuszczalność takiego odwołania zależy od tego, czy zamawiający rzeczywiście dokonał nowych, merytorycznych czynności, czy w postępowaniu pojawiły się nowe informacje mające wpływ na ponowną ocenę ofert. Jeżeli jednak powtórna czynność opiera się na tych samych przesłankach co pierwotna, a wykonawca dysponował już pełnią wiedzy pozwalającą na zgłoszenie zarzutów, wniesienie odwołania będzie spóźnione i podlegać będzie odrzuceniu. W tym kontekście zasada koncentracji środków ochrony prawnej – jak potwierdza liczne orzecznictwo KIO i sądów – pełni istotną rolę w zapewnieniu sprawności i przejrzystości procedury zamówień publicznych.
radca prawny
mpajak@kzp.net.pl
───────────────────────────────────────────
Dziękujemy, że jesteś z nami.
Chcesz rozwinąć kompetencje i zdobyć praktyczną wiedzę z zakresu prawa? Zapraszamy na szkolenia prowadzone przez naszych radców prawnych! Pełną ofertę wraz z terminami znajdziesz na stronie Kancelarii: https://www.grupakzp.pl/pl/edukacja/
───────────────────────────────────────────
Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.
Aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach, zapisz się do naszego Newslettera.
Zapraszamy również do obserwowania strony Kancelarii na Linkedin