Cena oferty niższa np. o 20% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert

15.01.2019

Z dniem 28 lipca 2016 r. brzmienie art. 90 ustawy uległo zmianie w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020). W świetle znowelizowanej treści przepisu art. 90 ust. 1 Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego, co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:

  1. oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265);
  2. pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
  3. wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
  4. wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska;
  5. powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.

Urząd Zamówień Publicznych w opinii prawnej, zamieszczonej na stronie internetowej UZP, w której stwierdzono m. in.: „Art. 90 ust. 1 ustawy Pzp ustanawia obowiązek zamawiającego zwrócenia się do wykonawcy o udzielenie wyjaśnień oraz złożenie dowodów, dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, jeżeli cena lub koszt oferty, lub ich istotne części składowe w opinii zamawiającego, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą jego wątpliwości, co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami sformułowanymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów. Obowiązek żądania wyjaśnień aktualizuje się w przypadku powzięcia przez zamawiającego wskazanych wątpliwości, zatem zwrócenie się przez zamawiającego do wykonawcy o udzielenie stosownych wyjaśnień oraz dowodów zależy, co do zasady, od oceny oferty przez zamawiającego. Regulacja zawada w tym przepisie stanowi generalną zasadę wskazującą na podstawę wystąpienia przez zamawiającego do konkretnego wykonawcy z żądaniem udzielenia wyjaśniań co do podejrzenia rażąco niskiej ceny lub kosztu. Przepis ten – w odróżnieniu od obowiązującej dotychczas regulacji (ad. 90 ust. 1 w brzmieniu nadanym nowelizacją ustawy Pzp z dnia 29 sierpnia 2014 r. ustawa o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1232) – nie określa sztywnych, matematycznych reguł, kształtujących podstawę do wystąpienia z takim żądaniem do wykonawcy przez zamawiającego. W świetle powyższego zatem zamawiający będzie miał obowiązek występowania do wykonawcy z żądaniem złożenia wyjaśnień w sprawie podejrzenia rażąco niskiej ceny lub kosztu w sytuacji gdy zostanie stwierdzona rozbieżność pomiędzy ceną ofertową (kosztem) w ofercie wykonawcy a wyceną przedmiotu zamówienia dokonywaną przez zamawiającego z należytą starannością w konkretnych warunkach gospodarczych i konkretnych okolicznościach sprawy. W świetle znowelizowanego brzmienia art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, nie ulega wątpliwości, że zamawiający może powziąć wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia za zaoferowaną cenę, także w sytuacji, gdy cena oferty jest niższa np. o 20% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, w okolicznościach związanych z konkretnym zamówieniem. Zamawiający może wezwać wykonawcę również w każdej innej sytuacji, w której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet jedynie ich istotne części składowe budzą jego wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie jest niższa niż szczególny ustawowy limit”.

 

Powyższe oznacza, że oczywiście wykonawca nie może przymusić zamawiającego do tego aby powinno się jemu wydawać, że powinien powziąć wątpliwości co do oświadczeń czy dokumentów składanych przez wykonawcę, ale z drugiej strony nie jest też  bezradny.

Jedyną formą doprowadzenia do sytuacji aby Zamawiającemu jednak zaczęło się wydawać, żeby powziął wątpliwości, jest skierowanie sprawy do Krajowej Izby Odwoławczej. Tym bardziej że Izba wielokrotnie już się wypowiadała, że cena ofertowa, która pozostaje w istotnej dysproporcji nie tylko względem cen pozostałych wykonawców, ale również jest niższa o mniej niż 30 % od ceny szacunkowej zamówienia, powiększonej o należy podatek od towarów i usług może wzbudzić wątpliwości Zamawiającego. Izba wyrażała już stanowisko, że liczy się realność oświadczeń i dokumentów, a nie tylko formalne ich złożenie. Dlatego też w takich okolicznościach Izby zauważa, że bez znaczenia pozostaje kwestia nieprzekroczenia progu 30%, o którym mowa w art 90 ust 1a ustawy, ponieważ dowodzi to jedynie tego, że nie znajduje zastosowania powołany powyżej przepis ustawy, co wcale nie zwalnia Zamawiającego z obowiązku wezwania wykonawcy  do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp.