Zamawiający wciąż próbują przy składaniu oferty wymusić na wykonawcy robót budowlanych złożenie oświadczenia, że wykonawca oświadcza, iż zapoznał się̨ z wszelkimi dokumentami dotyczącymi zakresu robót, że nie wnosi w tym zakresie zastrzeżeń, oraz iż w przyszłości nie będzie upoważniony do wysuwania jakichkolwiek roszczeń w związku z wykryciem ewentualnych sprzeczności, błędów lub niejasności, itp. Tymczasem po pierwsze odpowiedzialność za jakość dokumentacji projektowej spoczywa na wymienionych z imienia i nazwiska pracownikach zamawiającego, którzy taką dokumentację odebrali. A po drugie, odpowiedzialność za aktualny opis przedmiotu zamówienia spoczywa na wymienionych z imienia i nazwiska pracownikach zamawiającego, którzy ten opis sporządzili lub udzielali wykonawcom odpowiedzi w toku przetargu.
Zamawiający jest jednak dodatkowo chroniony przez prawo na etapie realizacji robót budowlanych, bowiem zgodnie z przepisem art. 651 Kodeksu cywilnego: „Jeżeli dostarczona przez inwestora dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, wykonawca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora.” Uchybienie więc obowiązkowi nałożonemu na wykonawcę na mocy powyższego przepisu skutkuje odpowiedzialnością odszkodowawczą wykonawcy na podstawie art. 471 kc.
Niemniej jednak, obowiązek wynikający z art. 651 kc nie jest nieograniczony. Jak wskazuje orzecznictwo np. Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 25 listopada 2016 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 138/16 „Wykonawca nie ma obowiązku badać szczegółowo projektu, zatem art. 651 KC ma zastosowanie jedynie w razie pozytywnej wiedzy wykonawcy o wadzie. Jednakże uzyskanie tej wiedzy w trakcie realizacji prac powoduje natychmiastową aktualizację obowiązku notyfikacji przewidzianego w tym przepisie.” Podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dn. 24 stycznia 2018 r. w sprawie o sygn. akt VII AGa 53/18 „Z brzmienia art. 651 KC nie sposób wyprowadzić wniosku, iż wykonawca ma obowiązek dokonywać w każdym przypadku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad. Wykonawca robót budowlanych nie musi bowiem dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania. Musi jedynie umieć odczytać projekt i realizować inwestycję zgodnie z tym projektem oraz zasadami sztuki budowlanej.
Obowiązek wykonawcy
Obowiązek nałożony na wykonawcę przez art. 651 KC należy rozumieć w ten sposób, że musi on niezwłocznie zawiadomić inwestora o niemożliwości realizacji inwestycji na podstawie otrzymanego projektu lub też o tym, że realizacja dostarczonego projektu spowoduje powstanie obiektu wadliwego. W tym ostatnim przypadku chodzi jednak tylko o sytuacje, w których stwierdzenie nieprawidłowości dostarczonej dokumentacji nie wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania. Powyższą linię potwierdza również orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dn. 26 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt I Aga 13/19:
„Przepis art. 651 KC nie może być podstawą do kreowania po stronie wykonawcy obowiązku szczegółowego merytorycznego sprawdzenia przedstawionego mu projektu w sytuacji, gdy wymaga to specjalistycznych obliczeń oraz wiedzy z zakresu projektowania. Nie jest zadaniem wykonawcy drobiazgowa analiza projektu w celu jego sprawdzenia i wykrycia jego ewentualnych wad.”
Wykonawca, będący profesjonalistą w dziedzinie robót budowlanych, nie może być jednak tylko bezkrytycznym odtwórcą projektu, lecz musi wykonać powierzone mu zadanie z uwzględnieniem zasad wiedzy technicznej. Oznacza to, że za błąd w sztuce budowlanej obciążający wykonawcę będzie mogło zostać uznane zbagatelizowanie przezeń wadliwości projektu w świetle powszechnie stosowanych, ogólnych rozwiązań konstrukcyjnych. Wykonawca nie jest więc uniwersalnie zwolniony z obowiązku zwrócenia inwestorowi uwagi na wadliwość projektu, którą wykonawca dostrzegł lub powinien był dostrzec przy zachowaniu profesjonalnej staranności wymaganej od przedsiębiorcy zajmującego się wykonawstwem budowalnym – oczywiście bez sięgania do specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania. Jeżeli w tych okolicznościach wykonawca zaniecha wykonania obowiązku notyfikacyjnego, to będzie odpowiadał za szkodę wyrządzoną nienależytym wykonaniem zobowiązania, którego źródłem jest obowiązek wynikający z art. 651 kc. Granicą odpowiedzialności wykonawcy za błąd projektowy jest więc specjalistyczna wiedza z zakresu projektowania, której wykonawca robót budowlanych nie musi posiadać. Trzeba jednak pamiętać, że ten co najmniej sam stopień profesjonalnej staranności spoczywa też na inwestorze, który również ma obowiązek wychwycić tak poważne mankamenty dokumentacji projektowej.
W podsumowaniu należy podzielić stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie o sygn. akt V Aca 442/13 z dn. 22 listopada 2013 r., odnoszące się wprost do postępowania przetargowego, zgodnie z którym „Przepis ten [przyp. art. 651 KC] nie może być nadto odczytywany w sposób nakładający na wykonawcę obowiązek dokonywania w momencie przystąpienia do przetargu, czy podpisywania umowy, szczegółowego merytorycznego sprawdzenia przedstawionego mu projektu, wymagającego specjalistycznych obliczeń, wiedzy z zakresu projektowania, w celu wykrycia ewentualnych wad. Do obowiązków wykonawcy nie należy bowiem specjalistyczne badanie projektu, a jedynie musi on umieć odczytać projekt i realizować inwestycje zgodnie z jego założeniami oraz zasadami sztuki budowlanej.”
radca prawny Dariusz Ziembiński
Skontaktuj się z nami aby dowiedzieć się więcej na temat oferowanych usług.
Dziękujemy, że jesteś z nami.
Niniejsze opracowanie nie może być wykorzystywane jako opinia prawna, w tym nie może służyć jako rekomendacja określonych działań, w szczególności w ramach działalności gospodarczej.
Aby otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach, zapisz się do naszego Newslettera. Napisz do nas wiadomość na kzp@kzp.net.pl o tytule „Newsletter”, aby otrzymać dostęp.