Odpowiedzialność in solidum zamawiającego i wykonawcy wobec podwykonawcy



10.11.2020

Zgodnie z art. 143c ust. 1 PZP: zamawiający dokonuje bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, który zawarł zaakceptowaną przez zamawiającego umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, lub który zawarł przedłożoną zamawiającemu umowę o podwykonawstwo, której przedmiotem są dostawy lub usługi, w przypadku uchylenia się od obowiązku zapłaty odpowiednio przez wykonawcę, podwykonawcę lub dalszego podwykonawcę zamówienia na roboty budowlane.

 

Według tego przepisu zamawiający ma obowiązek dokonania bezpośredniej zapłaty wymagalnego wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy. Zapłata ta dotyczy nie tylko umów o podwykonawstwo na roboty budowlane, ale też umów o podwykonawstwo, których przedmiotem są dostawy lub usługi.

 

Wskazać należy, iż w świetle stanowiska Sądu Najwyższego nie ma już wątpliwości, iż obowiązek przewidziany we wskazanej regulacji stanowi źródło roszczenia podwykonawcy. Według Sądu Najwyższego stanowczo sformułowany obowiązek dokonania zapłaty bezpośredniej, określenie przesłanek jego powstania, wskazanie na możliwość złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego (stanowiące uprawnienie dłużnika), a także zamieszczone w art. 143c ust. 8 PZP zastrzeżenie niezależności praw i obowiązków przewidzianych w tej ustawie i w art. 6471 KC uzasadnia stanowisko, że konstrukcja przyjęta w art. 143c ust. 1 PZP przewiduje obowiązek sprzężony z roszczeniem po stronie uprawnionego (podwykonawcy).

 

Wniosek ten wzmacnia ponadto, zmiana art. 143c ust. 8 PZP dokonana ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r., która zastąpiła dotychczasowe zastrzeżenie o niezależności praw i obowiązków przewidzianych w tej ustawie i w art. 6471 KC postanowieniem, zgodnie z którym do solidarnej odpowiedzialności zamawiającego, wykonawcy, podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy z tytułu wykonanych robót budowlanych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy prawa zamówień publicznych nie stanowią inaczej. Wobec tego, że we wspomnianej nowelizacji art. 143c ust. 1 PZP nie uległ zmianie, przyjąć należy, że niezmieniona pozostała także istota ujętego w nim obowiązku zamawiającego. W art. 143c ust. 8 PZP doprecyzowany został jedynie solidarny charakter tej odpowiedzialności. Wprawdzie brzmienie przepisu sugeruje, że solidarność odnosi się jedynie do odpowiedzialności zamawiającego wobec podmiotów wykonujących roboty budowlane, nie zaś wobec podwykonawców w zakresie dostaw i usług, jednak umieszczenie tego przepisu w ciągu postanowień art. 143c PZP nakazuje go odczytać, jako wyjaśnienie charakteru ustanowionej w ust. 1 tego przepisu odpowiedzialności zamawiającego nie tylko wobec podwykonawców realizujących roboty budowlane lecz także dostarczających materiały, urządzenia i świadczących usługi, które stanowią część zamówienia publicznego na te roboty i składają się na jego przedmiot.

 

Jednocześnie, z uwagi na fakt, że solidarność zobowiązania musi wynikać z ustawy lub z czynności prawnej (art. 369 KC), odpowiedzialność zamawiającego, przewidzianą w art. 143c ust. 1 PZP uznać należy za mającą charakter in solidum z odpowiedzialnością podmiotu, który łączyła z niezaspokojonym podwykonawcą umowa o podwykonawstwo. Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że przesłanką zasadności roszczenia, które dotyczy podwykonawstwa usługi, jest – wedle art. 143c PZP zawarcie przez podwykonawcę umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są dostawy usługi czy też roboty budowlane. Ponadto zaznaczyć należy, iż w przypadku umowy o podwykonawstwo której przedmiotem są roboty budowlane umowa pomiędzy wykonawcą na podwykonawcą lub pomiędzy dalszymi podwykonawcami musi zostać zaakceptowana przez Zamawiającego, w przypadku zaś umów których przedmiotem są dostawy lub usługi musi zostać ona przedłożona zamawiającemu.

 

Reasumując stwierdzić należy, iż na podstawie art. 143c ust. 1 PZP dochodzi do powstania odpowiedzialności in solidum, gdzie wykonawca odpowiada wobec podwykonawcy z tytułu zawartej umowy o podwykonawstwo, a zamawiający odpowiada wobec podwykonawcy na podstawie przepisów ustawy PZP tj. art. 143c ust.1, gdzie zapłata przez jednego z zobowiązanych umarza zobowiązanie wobec podwykonawcy.